Halkin Takdiri Ve Tenkid

Halkın tenkidleri dürüst bir tenkidin yerini doldurabilir mi? Doldurabilseydi, tenkide lüzum kalmazdı. Bilâkis okuyucu, okuduğu eserin değerini ve değersizliklerini belirten bir kılavuza muhtaçtır. Onun sayesinde edebiyatın tekniğine, tarihine, tekâmülüne ve ileri sürülen nazariyelere dair bilgisi artır. Tercihleri objektif sebeplere dayanır ve zevki teşekkül eder. Hiç bir edebî kültürü olmayan, tenkidin kılavuzluğundan da mahrum bir halkın beğendiği eserler arasında en güzelleri ve en kötüleri de bulunabilir. Fakat bu tenakuzlu (Birbirini bozucu=Contrarictoire) tercih tek bir zevk köküne bağlıdır. Hamlet'i seyretmeğe doyamayan halkın bu eserde beğendiği şey, piyesin felsefi tefekkür yapısı değil, vak'asıdır: Babasının intikamını almak isteyen bir gencin tertipleri, hileleri ve hedefine varmak için duyduğu ihtirasın şiddetidir. Bu vak'a, her türlü edebî değerden mahrum bir bayağılıkla yazılmış olsaydı, halkın takdirini yine aynı derecede kazanırdı. Bizde, ibaresi bozuk, hayalleri beylik, tekniği berbat, edebî değerden tamamiyle mahrum bazı romanların satış rekoru kırmaları, halkın takdirinin gerçek bir tenkidin yerini alamayacağını gösterir. Milliyet, 10 Temmuz 1958