Kur’an Kıssaları (Bahçe Sahipleri Kıssası)

Kur’an kıssalarının en önemli özelliklerinden biri de, muhataplarının önüne örnek/model şahsiyetler koymasıdır. Bu örneklik, kimi zaman olumlu kimi zaman ise olumsuzdur. Bir başka ifadeyle kıssalarda, iyi ve kötü örneklik teşkil eden bütün insan tiplerini görmek mümkündür. Bu doğrultuda okuyucudan, olumlu örneklikleri içselleştirmesi, olumsuz örnekliklerin akıbetlerinden de ibret alması istenir. Buradaki temel amaç, kişinin, hayatını manevi-ahlaki ilkeler doğrultusunda şekillendirmesini sağlamak ve mesajı topluma taşıma görevini üstlenecek model bireyler inşa etmektir. Bahçe Sahipleri kıssası, gündelik hayatta bire bir karşılığını bulan insan tiplemelerinden ve hayatın akışı içerisinde sıkça karşılaştığımız ibret verici olaylardan/sahnelerden müteşekkildir. Vahyin kendisinde hayat bulmadığı, nereden gelip nereye gittiğinin farkında olmayan, bütüne, sürece ve sebep-sonuç ilişkilerine bütünüyle hükmedebileceğini vehmeden, zenginliği amaç haline getirmiş, fakirin hakkına göz koyan, her türlü ahlaksızlığı ve adaletsizliği meşru gören, sahip olduğu düşünce ve ortaya koyduğu tutum ve davranışlarla toplumsal yapının çürümesine sebebiyet veren müfsid insan tipi… İlahi rehberliğe aykırı hareket etmenin acı sonuçları, yanlış üzerinde kader birliği yapanların uğradıkları felaket karşısında birbirlerini suçlamaları, hakikate vakıf olduğu halde diğerleriyle aynı gemiye binenlerin yaşadığı hüsran, bir musibetin bin nasihatten hayırlı oluşu, son pişmanlığın fayda vermeyişi… Kıssanın mesajı, insanın kendisini Allah’tan ve halktan bağımsız/müstağni addederek haddi aşıp azgınlaşması durumunda karşılacağı sonuçlar üzerine bina edilmiştir. Kıssa bu yönüyle cahiliye insanının sahip olduğu zihniyeti ve cahiliye toplumunun çürük yapısını gözler önüne sermekte ve Tevhid’in özüne vurgu yapmaktadır. Bununla birlikte kıssada, Allah’ın hayata müdahil oluşu, dolayısıyla insanın hayata nasıl bakması gerektiği, malı üzerinde hangi ölçüler çerçevesinde tasarrufta bulunabileceği, mülkiyetin sınırları, yoksulların toplum içerisinde kendilerinden daha iyi durumda olan kişiler tarafından gözetilmelerinin zorunlu oluşu, insanın birliktelik tesis edeceği kişiler konusunda seçici davranması gerektiği gibi önemli konulara hareketli ve canlı bir anlatımla dikkat çekilmektedir. Bu açıdan bakıldığında kıssa, zihinlerde sağlıklı bir Allah tasavvuru oluşumunun temellerini atmakla birlikte, insan hayatının ve toplumsal yapının hangi ilkeler üzerinde şekillenmesi gerektiğine işaret eden önemli detaylar içerir. Dolayısıyla Bahçe sahipleri kıssası, vahyin zihni ve sosyal inşasına yönelik/ferdi ve ictimai bir içeriğe sahiptir.