Türkiye’nin güvenlik stratejilerine, yurt içindeki siyasi, ekonomik, teknolojik, çevresel ve sosyo-kültürel problemlerine yönelik bilimsel araştırmalar yapmak; karar alıcılara milli menfaatler doğrultusunda çözüm önerileri, karar seçenekleri ve politikalar sunmak Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM)’nin kuruluş amaçları arasında yer almaktadır.
BİLGESAM; 2010 yılında Dr. Salih Akyürek tarafından hazırlanan “Zorunlu Askerlik ve Profesyonel Ordu” raporunu, 2011 yılında Prof. Dr. Ali L. Karaosmanoğlu tarafından hazırlanan “Silahlı Kuvvetler ve Demokrasi” raporunu ve yine 2012 yılında Doç. Dr. Atilla Sandıklı editörlüğünde hazırlanan “Teoriler Işığında Güvenlik, Savaş, Barış ve Çatışma Çözümleri” isimli kitabı yayınlamıştır. 2013 yılında ise kapsamlı bir alan çalışması sonrası hazırlanan “Türk Silahlı Kuvvetlerine Toplumsal Bakış” adlı raporu yayınlamıştır. Ayrıca terörle mücadele ve Kürt meselesi konusunda TSK ile ilgili başlıkları da içeren, bazıları alan çalışmasına dayanan 10’un üzerinde kitap ve rapor yayınlamış ve güvenlik alanında literatüre önemli katkılar sağlamıştır.
BİLGESAM’ın gerçekleştirdiği çalışmalar Kürt Meselesinin temel nedenlerinin ortaya konulmasına ve terörle mücadele stratejilerinin belirlenmesine önemli katkılar yapmıştır. Ayrıca, Türk Silahlı Kuvvetlerine Toplumsal Bakış adlı raporun ordu tarafından dikkate alındığına ve kurumsal sorgulamaya katkı sağladığına dönük geri bildirimler alınmaktadır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin son yıllarda hem sivil-asker ilişkileri hem de demokratikleşme konularında çok olumlu kurumsal değişimler gerçekleştirdiği gözlenmektedir. Bu olumlu etkileşim, BİLGESAM olarak bizi yeni çalışmalar yapma konusunda teşvik etmektedir. BİLGESAM, “Sivil-Asker İlişkileri ve Ordu-Toplum Mesafesi” başlıklı bu kitapta, özellikle Türkiye bağlamında sunduğu özgün tespitlerle bu alanda yaptığı katkılara bir yenisini eklemektedir.
Sivil-asker ilişkilerinin demokratik bir zemine oturtulması, işleyen demokrasiler için önemli konulardan birisidir. Bu bağlamda, demokrasisini geliştirmeye ve sağlamlaştırmaya çalışan Türkiye’de de sivil-asker ilişkileri önemli ölçüde tartışılan bir konu haline gelmiştir.
Özellikle sosyal bilimlerde araştırma alanı bulan bir diğer önemli konu ise, bu kitabın da ana başlıklarından birisi olan “ordu-toplum mesafesi”dir. Toplumla ordu arasında demografik, kültürel, kurumsal, siyasa vb. boyutlarda oluşan mesafeyi açıklamaya çalışan bu kavram, görece henüz yeni olmakla birlikte, Türkiye’de farklı kapsam ve kavramlar altında bile olsa çok az çalışmaya konu olmuştur.
BİLGESAM böylesine önemli iki konuda bir bütünlük sağlayarak, kendi özgün yaklaşımıyla, herkesin kabul edebileceği optimalleri ortaya koyan ve Türkiye’de sivil-asker ilişkilerinin geleceğine ışık tutacak ve aynı zamanda bir askeri sosyoloji çalışması örneği olan bu kitabı yayınlamıştır. Kitabın Türkiye’de demokratik değerlerin gelişmesine
katkı sağlamasını dileriz. Bu kitabı hazırlayan yazarlara, katkı sağlayan çok değerli akademisyenlere ve çalışmanın gerçekleşmesine destek sağlayan Uluslararası Sivil Toplumu Destekleme ve Geliştirme Derneğine (STD) çok teşekkür ederiz.
Doç. Dr. Atilla Sandıklı
BİLGESAM Başkanı