Elbisesini giyinirken "İnsan denen bu saz parçası..."diye bir kaç defa tekrarladı. Çocukluğunun mühim bir devrinde çok yalnız kalan Mümtaz, kendi kendisiyle konuşmayı severdi. ... İnsanlar bazen doğuştan mahkûm olurlar, saz parçası kendiliğinden kırılırdı. Sabiha öyle değildi. O evin masalıydı.

İnsanoğlu dönüyor: Yer gibi, zaman gibi, ilkyaz gibi, bütün varlıklar gibi: Su, gül, yer, yıldız, güneş, evrenler, samanyolu, varlık! Hiç idin, toprak idin, döndün, hiç oldun, toprak oldun. Senden kalan biricik şey: Yaptığın iş. Yaptığın her iş kalıyor, ... İş yaparsan kalırsın!..

Bir zamanlar umutsuzca aydınlanmayı isteyen bir keşiş yaşardı. Üstadının yanına çıktı ve dedi, "Üstad, aydınlanmak için ne yapmam gerekiyor? Her şeyi yapmaya razıyım!" Üstad, "Bu kolay! Yapman gereken tek şey vadide aşağıda nehre gitmek. Nehir boyunca, binlerce taş olduğunu göreceksin. Bunların hepsi de soğuk, biri hariç, taşlardan biri sıcak. Eğer bana sıcak taşı getirirsen, aydınlanacaksın," dedi. Keşiş çok zeki bir adamdı, aynı taşı iki kez seçmemek için, bir taşı eline alıp bunu hissetmeye ve bu soğuk olduğu takdirde, bunu nehre atmaya karar verdi. Ve bunu uyguladı. Bir taş aldı, bunun soğuk olduğunu hissetti ve bunu nehre attı. Sonra bir diğer taşı eline aldı ve bunun da soğuk olduğunu hissetti, böylece bunu da nehre attı. Bir kez daha, bir taş aldı, soğuk olduğunu hissetti ve bunu nehre attı. Keşiş, bunu tüm gün boyunca her gün, otuz yıl yaptı. Bir gün bir taşı eline alana dek... Bunu hissetti... Sıcaktı! Ve sadece alışkanlıktan ötürü bunu nehre attı.

Bir zamanlar bir kral Arabistan'dan hediye olarak iki muhteşem şahin almıştı. Bunlar alaca renkliydi ve o ana dek gördüğü en güzel kuşlardı. Bu değerli kuşları, eğitilmeleri için baş eğitmene teslim etti. Aradan aylar geçti ve bir gün şahin eğitmeni krala, şahinlerden birinin görkemli biçimde uçmasına, gökyüzünde süzülmesine rağmen, diğer kuşun geldiği günden beri dalından hiç hareket etmediğini bildirdi. Kral tüm ülkeden bu şahine yardım etmeleri için şifacıları ve büyücüleri çağırdı, fakat hiç kimse kuşun uçmasını sağlayamıyordu. Kral bu görevi saray maiyetine verdi fakat ertesi günü, kuşun hala tünediği yerden kımıldamadığını gördü. Diğer her şeyi deneyen kral kendi kendine şöyle düşündü, "Belki de bu sorunun doğasını anlamak için köyü daha iyi tanıyan birine ihtiyacım var". Böylece maiyetine, "Gidin ve bir çiftçi bulup getirin!" diye bağırdı. Sabah kral, şahinin saray bahçelerinin üzerinde yükseklerde süzüldüğünü görerek heyecanlandı. Maiyetine seslendi, "Bana bu mucizeyi yapan kişiyi getirin." Saray maiyetinin hemen arayıp bulduğu çiftçi, kralın huzuruna çıktı. Kral kendisine sordu, "Şahinin uçmasını nasıl sağladın?" Başı öne eğik çiftçi krala, "Kolaydı, majesteleri. Sadece dalı kestim" dedi.

Yeni evli bir çift, işlek bir mahallede bir eve taşındı. Yeni evlerinde geçirdikleri ilk sabah, kahveyi hazırladıktan sonra genç gelin camdan baktı ve komşusunun çamaşırları kurutmak için dışarıya astığını gördü. "Ne kadar kirli çamaşırlar!" diye düşündü kendi kendine. "Belki de farklı tür bir deterjan satın alması gerekiyor. Gitmeli ve onların nasıl temiz yıkanacağını ona göstermeliyim." Birkaç gün boyunca, komşusunun günün erken saatlerinde kirli çamaşırları dışarıya astığını seyrederken, hor görür şekilde eşine aynı şeyi söyledi. Bir ay geçti ve bir gün genç kadın, komşusunun dışarıya tamamen temiz çamaşır astığını görüp şaşırdı. Kocasına, "Bak! Nihayet çamaşırlarını yıkamayı öğrendi. Kimin bunu kendisine öğrettiğini merak ediyorum" dedi. Eşi yanıtladı, "Pekala, sevgilim aslında tek fark şu: Bu sabah erken kalktım ve camı temizledim."

Onlar, kalabalıkta birbirlerine yabancıyken, biz yalnızlıkta birbirimizi tanıyoruz. ... Onların evi varsa, benim de mihrabım var.

Uyuma güçlüğünün yanı sıra düş sancısı çektiğini de söylemiş miydi?

Mazlûmun en büyük silâhı, duâsıdır.

Bir şikayetin en şiddetli olduğu zaman ,şikayet konusunun ortadan kalkma ihtimali belirdiği zamandır...... ...İnsanları isyana teşvik eden şey fiilen çekilen sıkıntı değil,daha iyi şeylerin tadını almış olmaktır.... ...Hoşnutsuzluğun derecesi,istenilen amaca ulaşılacak mesafe ile ters orantılıdır.Bu, amaca yaklaşırken de amaca uzaklaşırkende böyledir.Çok değerli bir hazineye hemen elini değdirecek akdar yaklaşmakta olan kişiyle ,elini değriemeyecek kadar uzaklaşmakta olan kişinin heyacanı ve şikayeti en üst noktadır; bu hemen hemen zengin olmak, hemen hemen özgür olmak...vs. durumdakilerle ,hemen hemen zenginliği kaybetmek ve hemen hemen özgürlüğünü kaybetmek durumundaki kişiler için de aynıdır.

Sömürgelerde egemen yönetime karşı duyulacak huzursuzluğu önlemek için cemaat birliğini teşvik etme yöntemleri ,sanayileşmiş ülkelerde de işçi huzursuzluğunu önlemek için kullanılabilir.