Türü
Araştırma
Sayfa Sayısı
157
Baskı Tarihi
1981
Baskı Sayısı
1. Baskı
Basım Yeri
İstanbul
Cengiz Çandar'ın seksenlerin başında İran üzerine kaleme aldığı eseri.
İktidar Mücadelesi, Tarihsel Ayriliğin Yeniden Ortaya Çikişi
İran Devrimi’nin çok çeşitli unsurlarla çevrelenmesi, içinde İran’daki devrimci hareketin özgün deneyini yaşamış olanların da bulunması, çok çeşitli okullara sahip olanların bünyesinde yer alması –ki bunlar kendilerine dönmek zorunda kamışlardı- sayesinde İran’ın özgürlük ve bağımsızlık hareketi İslâm’ı tekrardan buldu. Devrim’in içinde yer alan tüm unsurları birleştiren ortak unsur İmam (Humeyni) oldu. İmam Humeyni, tarihteki, tarihi tamamen değiştirebilen insanların kişiliğinin öneminin harika bir örneğidir. İmam, çağdaş İran için, siyasal olarak, bir tek figür değildir. Aynı zamanda üç figürü birden oluşturmaktadır. Yakın tarih içinde bu figürlerden her biri için örnekler gördük. Fakat üç figürün bir tek kişide birleşmesi sadece İmam Humeyni’de görülmüştür. İmam Humeyni, Merci-i Taklid’dir (büyük din otoritesi anlamına geliyor). Mercilere he zaman sahip olduk. Hala da sahibiz.
İkici olarak İmam, politize bir din adamıdır. Tarihimizde bunun da örneklerine sahip olduk. Bunlar Merci olmayan ama politize olan din adamlarıydı ve bu nedenle seslerini duyurdukları bir kitleleri vardı. Anayasa Devrimi sırasında böle din adamları görüldü. Musaddık7ın petrül mücadelesi sırasında Ayetullah Kaşani bu ikinci figüre örnektir.
Üçüncüsü, bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin önderliğidir. Geçmişte, bu figürü Musaddık temsil etmişti. Şimdi ise İmam Humeyni.
Bugün, İran’daki iktidar mücadelesinin çok kırıcı boyutlara ulaşmamasının başlıca nedeni İmam Humeyni’nin varlığı olsa gerek. İmam Humeyni, bir baba önder kişiliğiyle, her devrim sonrasında rastlanabilen “devrimin kendi evlatlarını yemesi” olasılığını engelleyen bir güç odağı durumundadır. S. 49-53