tenkit

Üzerinde anlaştığımız hiçbir ilke yok. Dil perişan, mefhumlar kaypak, kelimeler köksüz. Politikanın çığlıkları yanında şiirin ve düşüncenin sesi boğuk bir inilti. Hıristiyanlaşmadık ama içimizde bir ortaçağ keşişi yaşıyor. Elbirliğiyle sarıldığımız tek müessese: Aforoz. Sevginin, anlayışın dayanışmanın kaybolduğu karanlık devirlerde tenkit susar, hiciv konuşur. Sağ uykuda, sol şuursuz. Her iki cephenin ortak vasfı; Kadirnaşinaslık. İnsanla insanı birbirinden ayıran duvarları hicvin dinamiti yıkar ancak. Silahların konuştuğu yerde şarkı söylenmez.

"O gül-endâm bir al şala bürünsün yürüsün Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün" Beytini gözlerini süzerek okuyanların ne kadar çok olduğunu biliriz. Bu mısrâların fonolojik değeri bellidir. "Endâm" kelimesinde ikinci hecenin uzatılması boyun uzunluğu hayâlini sesle desteklediği gibi "şal" hecesinin uzatılması da sürünme hayâlini kuvvetlendirmektedir. Şalın ardından gönlün sürünmesi hayâli de nesirle ifadesi imkânsız olmayan bir nazım unsurudur. Bunlar, kendi kendine yettiği için yabancı ifade şekillerinden hiç bir ödünç almağa muhtaç olmayan gerçek şiirin sınırlarından dışarı çıkarılınca, ortada "bürünsün" ve "sürünsün" rediflerinden başka bir şey kalmaz. Aruzcuların hatâsı fonolojik değerin şiire yabancı olduğunu kabul etmemeleri ve aruzcu olsun, hececi olsun, şiiri, bugünkü dünyanın terkettiği mânâda anlayanların hatâsı da, şiirle nesir arasındaki farkı ifade şeklinden ve teknikten ibaret görmeleridir. Bazı genç sairlerimiz de, halk deyişi ve folklor tarzında beylik ve laubali edanın zengin bir ifade değeri taşıdığı vehmi içindedirler. Bunlar, basma kalıbın en iptidaî şekilleriyle büyülenmişlerdir. Birçok genç şâirlerimizin, gerçek şiir için büyük bir hazine sayılabilecek iç dolgunluğu, edebî kültürlerinin yetersizliği ve şiir telâkkilerinin şaşılacak derecede geriliği yüzünden, küçük, yavan ve babayani manzumelerinin sevimli, fakat bayağı eda ve muhtevaları içinde ziyan olup gitmektedir.