OBJEKTİF:8 - 20. Asır Avrupa ve Biz

İlmin boş kalan tahtını, hiçbir şeyi izah. davasında olmayan teknik yakaladı. Teknik!

XIX. yüzyılın endüstri devrimi pek iyi bildiğiniz birçok sosyal ve ekonomik meseleler getirmiştir.

Mobilyalara bakınız, kübikle stil arasında sallanır; kadının saçlarına ve eteklerine bakınız, ikide bir kısalır ve uzar; edebî cümleye bakınız, bazan demiryolu kadar uzun, bazan da telgraf ibaresi

Kalabalık bir mecliste el falına baktığınızı kulaktan kulağa fısıldasalar, sıra ile birçok avuç göğsünüze doğru uzanır. Sizden geleceğin karanlığını delecek bir ışık sadakası istemeyen kalmaz.

Allah'ı körü körüne inkâr etmek kolaydır ye çok kârlı görünür: İnsanı hesap vermekten, mesuliyetten, vicdan azabından, ceza korkusundan kurtarır.

Ben Allah'a öteki dünya düşüncesinden en uzak olduğum çağımda inanmağa başladım. Bütün ömrüm bu inancımı "kontrol" etmekle geçti. Mizacım bakımından, inanmaktan ziyade şüphe etme meylim vardır.

İnsanın mezar karşısındaki acılarına korkularına ve sorularına cevap ve teselli koşturamayan ideolojilerin dine hücumları nafiledir, İlim de bu sorulara kendisinin veremediği cevabı veren dinlere

Şimdi pencereyi açıp "Kahrolsun medeniyet!" diye bağıracağımı mı sanıyorsunuz? Hayır! Yalnız, medeniyeti konfor zannedenlerin yanıldıklarını hatırlatmak istiyorum.

Birinci Dünya Harbi'nden sonra "mistik" kelimesi günlük gazete edebiyatına geçecek kadar yaygın mânâlar kazandı.

Şu kifayetsiz hülâsa içinde tekrarlamak istediğim şey, dünyanın, bünyesine ait büyük illete şifa aramadan evvel bugünkü buhranların hiçbirinden kurtulamayacağıdır: O, siyasî ve askerî buhranı atlat