Araf'ta insanlar çok fazla konuşurlar. Cehennemde ise susarlar.

Taşraya bakmak, insanın kendi içine bakmasıdır.

Bizim orta okullarımız, liselerimiz bazı sergilerde boşuna işleyen makinalara benzer. Yani mücerrette çalışırlar. Çocuk 7 yaşında ilkokula başlar, 21'de yahut 25'de faydasızı ciddiye almak kabiliyetine göre üniversiteyi bitirir. Daha 1870'den evvel Bismarck lise mezunu proleterlerinden bahsediyordu. Biz şimdi onun bu alayının ikinci safhasında, yani devlet memuriyetinin dışında içtimaî fonksiyonu olmayan işsiz kalabalığı karşısındayız. Bu vakıa, önüne geçemezsek, yarın Türkiye'yi kökünden sarsacaktır. Bu o kadar gözle görülür bir hakikattir ki söylemekle hiçbir keramette bulunmuyorum.

Örenlerin çevresiyle yakınlaştıkça, Türkiye sosyalist hareketinin aslında ve ta o zamandan ve neredeyse bütünüyle ikiye ayrılmış olduğunu idrak etmeye başladım. Ve anladım ki, Deniz Gezmiş, Mahir Çayan gibi sosyalist sola damgasını vurmuş olduğunu sandığımız isimler, Kürtlere uzun boylu bir şeyler ifade etmiyordu. Bu, Kızıldere'de Mahir'le birlikte öldürülenlerin arasında Kazım Özüdoğru gibi Kürt devrimcilerin olmasına rağmen böyleydi. Onların cenahında bir tek isim vardı: Barzani.

Anlamazsın, bacım anlamazsın. Çünkü sen devrimci değilsen... "Bak şimdi" dedi, Günay, yine o şaşırtıcı sukunetiyle, "Devrimci değilsen'den kastın, bu düzenin devamını istiyor, o yönde mücadele veriyor olmamsa, yanılıyorsun. Muhayyel bir gelecek için mutlak bir şimdiyi feda etmekten yana olmadığımı kastediyorsan, haklısın. Orman kanununu, sömürüyü, zulmü karşı çıkmamak suretiyle zımnen de olsa savunduğumu düşünüyorsan, yanılıyorsun. Dünyada hiçbir ussal düzenlemenin, insan hayatına, adam öldürmeye değmeyeceğine inandığımı düşünüyorsan, haklısın. Bir babanın yaşama hakkının çocuğununkinden daha az olmadığını düşündüğümü hissediyorsan, yine haklısın." dedi. "Billah, kıvırtiyrsen!" dedi, Binali yine.

Kültür sömürüsüne karşı durmaya sıvandığım zaman önüme çıkan en büyük tuzak zarf ile mazrufu ayırt edemez olmaktır.

Kitabını aldım, baktım, "Bu Ülke". "Cemil Meriç" diye birisi tarafından yazılmıştı, 1974, Ötüken Yayınevi. Yıl 1975'di ve Ötüken bizim için gittikçe daha tehlikeli boyutlara ulaşan faşist hareketin yayıneviydi. Yukarıda DDKD İstanbul şubesi, aşağıda bir Türkçü. Rodoplu'ya bir kez daha baktım. "Müslüman solcudur." dedi, Binali. O yıllarda "Ne sağcıdır, ne solcu, futbolcudur futbolcu" tekerlemesini sıkça kullanıyorduk ama "Müslüman solcu" tanımlamasını ilk kez duyuyordum. Hayretimi saklayamadım. "Dindar mısınız?" Bir an düşündü, "Dünya görüşüm dindarların dünya görüşü ile çakışır." dedi. "Billah kıvırtiyrsen!"

Ölümün, Ankara'da, benim ailemde keyfini sürdüğü korkutucu gücünü burada kaybettiğini gördüm ben. Şurası muhakkak ki, onlar kendi kayıplarını bizim kadar abartmıyorlardı.

Birgün (Mehmet) Akif (Ersoy) Beyle konuşuyorduk. Kendisine sordum: "Efendim, kudret-i şairane itibariyle, (Abdülhak) Hâmid'le kendinizi nasıl bulursunuz?" Şöyle cevap vermişti: "Hâmid'le benim aramdaki fark şudur: Ben yükseldiğimde, Hâmid kadar yükselemem. Alçaklığımda da o kadar alçalamam..."

Çıktım, ama kapısının önünden ayrılamadım. Öyle duruyordum ki, inlemeye benzer bir sesle irkildim. Kulak kabarttım, Günay'ın sesiydi. Yıllar önceden hatırladığım bir uzun hava söylüyordu, "Oğul, bu muydu sadıklığın! Valla, yedirdin kurda beni!"