Dünya nedir? Tanrı'dan gafil olmak; Kumaş,para,ölçü, tartı, kadın dünya değildir. Malı, din için, Tanrı için yüklenirsen, Peygamber buna, "Ne de güzel mal" dedi. Geminin içindeki su gemiyi batırır; Geminin altındaki suysa gemiye arka olur. Malı mülkü gönlünden sürmüştü de Bu yüzden Süleyman, ancak yoksul adını takınmıştı. Ağzı kapalı testi uçsuz bucaksız denizin üstünde, Hava dolu bir gönülle yüzer gider. İçte yoksulluk havası oldu mu, insan, Dünya denizin üstünde eğleşir. Bu dünya, tümden onun mülküdür de, Gönlünün gözünde hiçbir şey değildir mal mülk. Şu halde gönlü ağzını yum, mühürle; Onu "Min Ledün" ululuğunun yeliyle doldur. Çalışma da haktır, devâ da hak, dert de hak; Fakat inkâr eden, çalışmayı inkâr etmeye uğraşır.

İlk turlarımız sırasında Türkiye'den gelen bir adamla tanıştık: "Burada konuşman gereken biri var," dedi İbrahim, "Bu kardeşe çok dikkat et, çünkü sana Sufî diliyle konuşabilir.(..) Bu karmaşık uyarıdan sonra, İbrahim kalkıp gitti. Orada kalıp, bir süre söylediklerinin anlamını çözme çabasıyla kendi içime daldım. Kimi büyük Sufîlerin eserlerini okumuş ve bunların güzelliğinden ve derinliğinden hayli etkilenmiştim. En güzel müslümanları hep onlar arasında görmüş ve gizliden gizliye hep onların safına katılabileceğimi ummuştum.

Osmanlı yönetiminin tarikat olgusuna karşı tavrı hiçbir zaman bütünüyle olumlu olmamıştır. Fatih döneminde tüm tarikatlere yöneltilen baskıların benzeri gerçi daha sonraları görülmemiştir; fakat örneğin Yavuz, Kanuni ve IV Murat zamanlarında çeşitli tarikatlerin şiddetli takibe uğradığı bilinmektedir. II. Mahmud devrinde Bektaşilik yasaklanmış, mensupları sürülmüş ve idam edilmiş, Bektaşiliğe yakın sayılan bazı tarikatler ceza görmüştür. Kendisi bir ara Kadiriliğe intisap eden II Abdülhamid'in saltanatında Mevlevilik çeşitli baskılara konu olmuş, önemli Nakşi ve Halveti şeyhleri sürgüne gönderilmiş, ayrıca tüm tarikatlerin ulema denetimine sokulması için çeşitli çabalar gösterilmiştir. Sünni ulemanın tarikat olgusuna öteden beri kuşkuyla baktığı da bilinir.

-hakkı niçin seversin? Ne kadar seviyorsun? Hiç numara yapma!Sevildiğin için ve sevildiğin kadar.

Zeynelabidin Efendi'nin tasavvuftan ve dervişlikten ne anladığını, Medine'de Saatçi Osman Efendi şöyle anlatmıştı: "Zeynelabidin Efendi'ye Medine'de sorulmuş ve: Efendi Hazretleri tasavvufu ve dervişliği en kısa olarak nasıl tarif edersiniz, denilmişti. Kendisinin bu suale verdiği şu cevabın, yıllardır tesiri altında bulunmaktayım: "Derviş, hazır askerdir!" "Böyle bir tarif, tasavvuf tarihinde görülmemiştir. Bu tarif beni kendimden geçirmiş, mest etmiştir... Bu tarife göre mücahidler hep derviştir ve dervişlerin de hep mücahid olmaları lâzımdır. Derviş, kendi nefsini terbiye edip İslâm'ı yaşadığı gibi, ümmet-i Muhammediye'yi de yaşatıp kurtarmakla vazifelidir... Sahabe-i Kiram, en büyük dervişlerdir. Çünkü İslâm'ı hem yaşamış, hem yaşatmaya çalışmış ve daima hazır birer asker olarak cihad etmişlerdir."

İbn Arabi, İslam mistizminde, ifradı temsil ediyordu; tasavvuf ile Sunna’yı bağdaştırmayı deneyen Gazali’ye nispetle, Britannica , “in decided contrast” , tam karşısında bir yer ayırmaktadır; Arabî’de panteist vurgular hep belirgindir. Büyük sufist, hikmetlerine, akıl yoluyla ulaşmadığını, bunların kendisine melekler tarafından getirildiğini ileri sürüyordu ki; bu, peygamberlerin yoludur. Küfür gerekçesiyle birkaç kez ölüm tehlikesiyle burun buruna gelmesine rağmen, İbn Arabî’nin zındıklık suçlamasıyla öldürülmediğini biliyoruz, Profesör Ateş’in anlatımından buna şaştığı izlenimini alıyoruz; nitekim incelemesinin sonunda, “İbn El Arabî’nin eserlerinde,bilhassa Fusus ile Futuhat’ta dış manası açıkça küfür olan bir çok şey vardır” hükmünü saklamamaktadır. Ölümden kurtuluşunu, oturduğu her yerde egemenlerle iyi geçinmesi kadar, her türlü mistizmin bir değişmez niteliğinde de aramak zorunludur; hem Yahudi ve hem de İslam tasavvufu, Kitap’a, Tevrat ve Kuran’a, harfi harfine bağlıdır, fakat her kelimenin ve hatta harfin arkasında bambaşka bir anlam olduğu inancındadır. Bâtınî, derindeki anlamı esas almalarına karşın, bu hal sufilerin, yasaya sıkı sıkı bağlı olduğu inancını yaratıyor ki, görünüşte de olsa, bunları, tehlikeler karşısında korumaktadır.