Sanat-Edebiyat-Tenkit

Yazarı
Peyami Safa
Türü
Deneme
Sayfa Sayısı
324
Baskı Tarihi
1999
Baskı Sayısı
2
Basım Yeri
İstanbul
Yayın Evi
Ötüken
Bir sanat eseri, yaratıldığı devre göre ve o devrin hassasiyetini, zevkini ve anlayışını en iyi ifade ettiği için mi değer kazanır? Yoksa o devri aşan, her zaman için taze, hatta her zaman yeni güzelikleri keşfedilen ebedi değerlere mi sahiptir? Başka ve daha kestirme bir deyimle, bir eserin, bilhassa bir şaheserin değeri "tarihi" midir, "ebedi" mi? Batıda bu mesele çok münakaşa edilmiştir. Geçen asrın büyük Fransız tarihçisi ve filozofu Ernest Renan "İlmin Geleceği" adlı meşhur eserinde tarihi görüşü savunur. "Mutlak bir hayranlık daima sathidir. Hiç kimse benim kadar Pascal'ın Düşünceler'i ve Roussuet'in Hitabeler'ine hayran değildir; fakat ben bunlara XVII. asrın eserleri olarak hayranım. Bunlar zamanımızda çıksaydı pek az dikkate değerdi. Hakiki hayranlık tarihidir." (Kitabın İçinden)

Kaynaktan Diğer Alıntılar

Başlık Altı Çizili Satır Sayfa
Roman Tekniği Umumî mânâsile romanın temeli hayattır. İyi roman, içinde, ağaç, insan, hâdise, her şey, canlı ve doğru, sade ve tabiî olan romandır. 205
Macera Romanı Macera romanı hırsızı, aşk romanı zina işleyen kadını terennüm etmektedir. Daima arzuyu vazifeye karşı himaye ediyor ve müesseseye karşı nizamsızlığın yanında cephe alıyor. 215
Hariçten Gazel Eskiden çalgılı meyhanelerin duvarlarında coşkun müşterilere hitap eden levhalar vardı, ve üstünde meslek ve disiplin şuuruna dâvet eden şu sert ihtar görünürdü: "Hariçten gazel okumak memnudur." 220
Şiir Ne Değildir? Şiirin doktorluk kadar bir ihtisas haysiyeti olduğunu kabul etmeyenlere, şiirin doktorluk kadar güç bir iş olduğunu anlatmak güçtür. 232
Şiire Dair Bir Konuşma (Yeni Mecmua, 30 Mayıs 1942) Konuşuyorduk. 233
Şiir "O gül-endâm bir al şala bürünsün yürüsün Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün" Beytini gözlerini süzerek okuyanların ne kadar çok olduğunu biliriz. Bu mısrâların fonolojik değeri bellidir. 240
Şiir Şiir bir sırrın imâsıdır. Şâir, insan kaderiyle kendisi arasındaki münasebetin şuurlu bir ifadeden daima kaçan meçhûl yükü altındadır. Bunu bilmez, fakat sezer. 246
Evi Yanan Şair Şiirin biri ebedî biri de manzum aktüaliteden ibaret iki mevzuu vardır. 253
Şiir Ve Nesir Şiir ve Nesir Hafta, 20 Şubat 1935 Bir manzume, içindeki nesir hamulesi çoğaldıkça hakikî şiir hüviyetinden uzaklaşır; çünkü şiirin koyu bir seyyale içine sıkışan gizli terkibi dağılır, hâlis cevher 254
Şiirin Gecekonduları Sana hırsız demekte Haklıyım Çünkü Açıp Kalbime baksalar Parmak izlerin var! Ne sevimli, değil mi? Fakat şiir mi? Nükte, son mısraiyle beylikten biraz kurtulabilmiş bir nüktecik. Şirin bir gecekondu. Belediyeden yakayı kurtarabilse de bir fırtınadan korkmağa her zaman mahkûm. Bizde tenkidin fırtınası değil, rüzgârı bile yok. Bu temelsiz ve çerden çöpten şiirlerin gecekonduları her yeri kaplıyor. Besbelli ki şiir ihtiyacından az değil. Fakat paraca olduğu kadar kültürce de ne kadar züğürdüz, Allahım! Ulus, 26 Şubat 1950 262