O iki gün içinde umudum olmamakla birlikte Allaha şöyle yakardığımı hatırlarım: "İlahi! İnsanlar ben İskender Pala olduğum için bunları bana yapmıyorlar ve ben ben olduğum için yine benden kaçmıyorlar; hayır, ben Sen'in yolunda olmaya çalışan bir kul olduğum için bunları yapıyorlar ve beni Sen'den koparmak için benden kopuyorlar. Yani ki dava artık benim davam değil; Sen'in davan oldu. O halde var bildiğini takdir et ve bana hayır olanı ver!" Âh! Bütün olmazların olmaya durması, bütün uzakların yakın olması, bütün duaların kabulü, bütün güzelliklerin sökün etmeye başlaması bu bir cümlelik duaya bağlıymış. O anki nazımın hemen geçivereceğini bilseydim başka şeyler için de dua ederdim şüphesiz...

Özellikle lojman muhitinde arkadaşlarımın tavırları değişmiş, ilişkiler sorgulanmaya başlamış. Yazık ki o günlerde dertleşecek insan bulamadım çevremde. Ne zaman samimi gördüğünüz bir dosta merhaba deseniz, daha siz içinde bulunduğunuz durumu anlatmaya başlamadan sizden uzaklaşmak, kaçmak istediğini hissedersiniz. Beraber görünmekten, sizinle aynı kulvarda olmaktan korkan dostlardır (!) onlar ve sayıları o kadar çoktur ki!.. Onların çoğu her başları sıkıştıkça sizi arar, sizden fi sebilillah yardım isterler. Çoğu din adına, dava adına söze başlar ve istediği şeyin yapılmasını garantilemeden yanınızdan ayrılmaz. Sizi kendi görüş ve ideolojisine alet ederek amacına ulaşır, bedava hizmet alır, kaba tabirle sizi kullanır. Ona göre menfaatin adi dava ve hizmet olmuştur. Zannederim onlardan hiçbirisi şimdi "Acaba bu adamın ordudan ihracında benim de bir payım var mı" diye asla düşünmüyordu. Üstelik "Randevu almadan, telefon etmeden, başörtüm, poturum ve bir kucak sakalımla bu adamı makamında çat kapı ziyarete gittiğim zaman acaba bir zararım dokundu mu, birileri bundan bir anlam çıkardı da şimdi ordudan onun için mi ihraç ediyorlar yoksa?" diye de hiç akıl etmediler, üzerlerine toz kondurmadılar. Onlar, hala benim suçlandığım ve askerlikten ihraç edildiğim dini konularda kahramanlığı elden bırakmazlar ve hep en sağlam Müslümanlar olarak geçinirler, ama ruh haritalan menfaatle çizilmiş kuru bir kabuktan öte değildir. Din adın, Türklük adına vatan veya millet adına nutuklar atarak beni kullanan işte o dostlar (!), 28 Şubat sürecinin irtica söylemleri nedeniyle benden kaçıyorlardı ve hatta benim bir suç işlemiş olabileceğime dair fikirleşiyorlardı ya! Daha dün radikal söylemlerle beni kışkırtarak kullanan veya yanımda görünerek bir tür statü kazananlar şimdi benimle görünmekten utanıyorlardı ya! Tanrım ne büyük çelişkidir bu!

Önce doğruyu bilmek gerekir; doğru bilinirse yanlış da bilinir. Ama önce yanlış bilinirse doğruya ulaşmak zorlaşır (Farabi)

Elbiselerimi aldığımın ertesi günü berberden çıktığımda kendime yabancılaştığımı ve başka bir sureti ödünç aldığımı düşündüm. Bu ödünçlük fikri daha sonraları kılığım ve kıyafetimden ruhuma ve anlayışıma sirayet ile beni 15 yıl takip edecekmiş meğer.

‎''Silkip at üstünden tembelliği'' dedi ustam, ''kuş tüyü üstünde, yorgan altında kavuşulmaz üne; üne kavuşmadan yaşamını tüketen kişi, dumanın havada, köpüğün suda bıraktığı iz gibi bir iz bırakır yeryüzünde.''

Suriye'yi Osmanlılaştırmak fikrine saplanan Cemal Paşa, Beyrut'taki Amerikan ve eski Fransız koleji ve liselerine benzer, modern Türk okulları açmak istiyordu. Bu okullar sırf öğretim ve eğitim üstünlüğü ile kız ve erkek Beyrut çocuklarını kendi kucaklarına çekeceklerdi. Ben o aralık İstanbul'da idim. Kumandandan Halide Hanım'la onun beğeneceği birkaç Türk terbiyecinin Şam'a gelmeleri için uğraşmalarımı tavsiye eden bir telgraf aldım. Halide Edip Hanım bir müddet düşündükten ve bir iki kişiye sorduktan sonra İstanbul'dan ayrılmaya karar verdi. Kadın hocalarla yola çıkmıştık, ideal kız mektebi için, Beyrut'ta Fransızların terk ettiği bir bina ayrılmıştı. Suriye kızlarına yeni terbiye vermeye giden çarşaflı sörlerin hazırlık planlarını dinliyordum. Adana'dan ileride bir istasyonda kompartımana rahmetli Bahaettin Şakir geldi. Halide Hanım'a takdim ettim. Kendisi Bahaettin Şakir'in ismini ve ehemmiyetini biliyorsa da, Ermeni politikasında rolü ne olduğunun o güne kadar farkında değilmiş. Bahaettin Şakir ise gene o güne kadar bu işte kendisi gibi düşünmeyecek bir Türk milliyetçisine rasgeleceğini hatırına bile getirmemişti. Uzun bir konuşmadan sonra Bahaettin Şakir trenden indi. Halide Hanım beni alıkoyarak: - Bana bilmeyerek bir katilin elini sıktırdınız, dedi. Aşağıda vedalaştığımız Bahaettin Şakir ise kulağıma eğilerek: - Senin gibi yetişecek kıymetli gençleri, bu kadınla temas etmekten men etmelidir, diyordu.

O zamanlar Halide Edip Hanım, Ermeni politikasını tenkid eden birkaç kişinin başında idi. Türk Ocağı'nda bir de konferans vermiş olduğunu hatırlarım. Ziya Gökalp ise Türk Ocağı'nı Hamdullah Suphi ve Halide Hanım’dan kurtarmak ister, Hamdullah için: - Fertçi... Halide Hanım için de: - Bozgun edebiyatı yapıyor, derdi. Ziya Gökalp parti için itikadlaştırmak istediği esas fikirleri on emre benzer bir şiir kitabında toplamıştı. Rahmetli bu kitabında Allah'tan, Peygamber'den, Talât'tan ve Enver'den bahseder ve partinin yalnız bu iki şahsiyetini putlaştınr. Ona göre Cemal Paşa da fertçi idi. Politika hırslarının zamanın başlıca fikir adamlarından birini bile ne kadar galata düşürdüğünü görüyorsunuz: Gerçek ise Merkez-i Umumi'nin her âzası, sipsivri bir fert idi ve ferdin, fert kibrinin ve benlik ihtirasının en iyi heykeli, Enver'in alçı kalıbı alınarak dökülecek bir statü olacağına şüphe yoktu.

Haşim, az zamanda karısının bir bukalemun olduğunu anlamıştı. Bu, kendinden başka hiçbir kıymetin üstünde durmayan, bütün hayat imkanlarını kendi namına harekete getirmek, kendi için hazırlayıp seferber etmek yolunda yürüyen bir mahlûktu. Muzır ve fesatçı bir zekası. mantık ve irtibattan uzak bir idraki vardı. Aslında mütehakkim ve mağrur olan bu kadın, acz ve ihtiyaç zamanlarında birdenbire munisleşmesini, inandırıcı bir yavaşlık ve yumuşaklıkla yalvarıp küçülmesini de bilirdi. Fakat onun bu hali, afyon yedirilmiş bir kaplanın sükünetinden daha tehlikeliydi. Çünkü uyuşturulmuş olan vahşi bir mahlûkun kendine gelmesi için nihayet muayyen bir vade lazımdır. Fakat o, en beklenmedik zamanda, eline fırsat geçer geçmez, tekrar kaplan sıfatıyla dirilerek avının üstüne atılabilirdi. Haşim, karısının sakin zamanlarından, öfkeli anlarından daha fazla korkardı. Maamafih onda zekasından gelme bir rikkat devresi de yok değildi. İşte Haşim de ona, böyle mûnisleştiği bir zamanda sokulmuştu. Fakat ne çare ki sıcak ve durgun havada ani patlayan fırtına ile sersemleyerek, üşüyerek şaşınp kalan kimse gibi, ressam Haşim de birdenbire donan hisleriyle tekrar feci bir tenhalıkta kalıverdiğini anladı.

Mazi, eğer ambarlarda yıllandırılmış bir tohum gibi, hal tarlasına ekilmezse, ondan ne çoğalmak, ne de istifade beklenebilirdi. Bizim yanlışımız da buydu işte. Bir zümre, yalnız geçmiş ile nafakalanmak, onu karanlık ve küflü bir mahzende muhafaza etmek tarafını tutuyor, bir başka zümre ise bu tohumu topyekün çöplüğe devirmek ve çeşnisine yabancı olduğumuz bir başka tohumu elde etmek iddiasını kuruyordu. Ne çare ki maziyi hale aşılamak ve bu izdivacın taze mahsullerini devşirmek teşhisine kimse yanaşmıyor ve böylece de koskoca bir tarih, iki arada kalan evlatlar perişanlığı ile heder olup gidiyordu.

Aynalıyı niye uzatmadın, her şeyi ben mi söyleyeceğim size, talimlerde bunu öğretmedik mi ne çabuk unuttunuz. laf olsun diye mi savaşıyorsunuz, İstanbulda göğsünüze madalya takılmasını istemiyor musunuz gayrete gelin biraz! Ölen askerlerimizin sayısı gittikçe artıyor dikkatli hareket edin tedbirli savaşın! Yüzbaşı Harry sanki bunları söylememişti. daha konuşması bitmeden, az ilerisindeki asker hem de onun korumalarından biri siperin içinde resmigeçit merasimindeki gibi dimdik dikildi, ayağa kalktı.yüzbaşinın ne dediğini daha rahat duymak istedi. kalkar kalkmaz da alnının kabağından kurşunu yedi mutlu son..