Dostluklar her üç beş yılda bir tasfiyeye uğrar, diyor yine Kemal Tahir. İnsan tükenmez mi? İnsan bal gibi tükenir! Aşanlar seni bırakır, aştıklarını sen bırakmak zorunda kalırsın, seninle birlikte yol alabilmişlerle sürer bir tek dostluğun...

Birbirimizin örtüsü olabiliriz ama parçası değiliz öyleyse dedi. Çünkü müstakil varlığımız tek ve bütündür.

Güçsüzlüğü farkına vardıran herşey insanların güçsüzlüğünü daha da arttırdı.Edgar Morin'in dediği gibi,mutlak bir laikleştirme arayışı laikleştirilen nesnede mutlak tanrılaştırma yoluna gitti.Tüm tanrılaştırılan nesneler ise artık infilak edip içe çöktü.Herşeyin temeli olan Yaratıcının terkiyle özerkleşen her alan temelini kendisinde aramış,orada bulduğunu sanmış,ama bu da herşeyin altını oyup temelsizleştirmiştir. Her sözde ilah oturmuş kendi başında kendine ağlıyor artık.

Narsistleşmiş arzu çılgını benlik,kendisini yücelttiği yerde kendisini alaşağı etmiştir.Hurafe ve yutturmacadan başka birşey olmamakla suçladığı dinleri her tür özden ve iç tutarlılıktan mahrum bıraktığı için,narsistleşmiş benlikler kördür şimdi.Ne kendisini görebilmiş,ne de başkasının hakikatini anlayabilmiştir.Kendi arzularını gerçeğin ta kendisi sandığı için kendisini ve arzularını tanrılaştırmıştır. Sonunda ya aklını başından çıkarıp atacak ya da delirecektir. Hiçbir benlik kendisinin tanrılaştırılmasına dayanamaz çünkü.

Ahşap evler meşe iskeletlerinde bir tehlikenin ilk adım seslerini bu yüksek ökçelerin tıkırtılarında duydular, çeşme de, mescit de, evliya da, yaşlı efendiler de sokağın tümü de öyle. Yalnız kadınlar, onlar, zengin, değişik ve girift yapılarının hafızasında, göbekler ötesi geçmişlerinde bu yüksek ökçeleri tanır gibi oldular. Onlar da diğerleri gibi güldüler ama, içlerinde birşey kıpırdadı ve gerindi. O kıpırdanan şeye şeytan dedi yaşlılar.

Ve bir kadın konuşarak, bize Acı'dan söz et dedi. Ve o dedi ki: Acınız idrakinizi saran kabuğun kırılmasıdır. Nasıl meyvenin çekirdeği kırılmak zorundaysa canevinin güneşi görmesi için, siz de acıyı tanımak zorundasınız. Ve eğer yüreklerinizi yaşamlarınızın gündelik mucizeleri karşısında merak ve hayranlıkla tutabilseydiniz, acınız da en az sevinciniz kadar harikulade görünürdü. Ve yüreğinizin mevsimlerini kabullenirdiniz, tıpkı tarlalarınızdan geçen mevsimleri her zaman kabullendiğiniz gibi. Ve hüznünüzün kışlarını dinginlikle seyrederdiniz. Acılarınızın çoğu kendi seçiminizdir. Acı, içinizdeki hekimin hasta nefsinizi sağlamakta kullandığı acı bir ilaçtır. Onun için hekime güvenin, ilacını sessizce ve dinginlikle için.Çünkü eli ağır ve sert olsa da Görünmeyen'in müşfik eliyle yönlendirilmiştir. Ve uzattığı çanak dudaklarınızı yaksa da, çömlekçinin kendi kutsal gözyaşlarıyla ıslattığı kilden yağılmıştır.

Duayı ellerimizle yaparız.Çünkü herşeyi ellerimizle işleriz. Ellerimiz, Allah'ın yarattığı bir çift fiziki duadır.Onlarla işlediğimiz herşey, duamızın bir parçasıdır. Dua ederken kaldırdığımız ellerimizle, aslında "Ya Rab!Bu ellerle yaptım!" demiş oluruz. "Ya Rab! Elimden geleni yaptım, gelmeyen konusunda sana sığınıyorum!" demiş oluruz."Ya Rab! Ellerim bana yetmedi! Tut ellerimi, bırakma beni" demiş oluruz.

Gerçek dost aydınlığa çağırandır. Müminler, Allah'ın dostluğuna mazhar olmuşlardır.Dostluk tek taraflı değil, çift taraflı bir ilişkidir.Rıza tek taraflı olmaz. Sadece "Allah razı olsun!" demek yetmez, "Sen de Allah'tan razı ol!" demek şarttır.Allah'tan razı olmayandan Allah neden razı olsun? Mümin Allah'ın dostluğuna cevap verecekse, Allah'la ilişkisini emir-komuta düzeyinden muhabbet-velayet düzeyine çıkarmalıdır. Bu da Allah'ın emir ve yasaklarına uymanın yanında, O'nun davasını dava edinmekle olur.

Allah'ı O'na yaraşır bir sevgiyle seven, bu sevginin üzerine titrer.Kur'an böylelerine muşfikun adını verir.Yani, Allah sevgisini yitirme korkusuyla tir tir titreyenler."Onlar, O'nun yüceliği karşısında derin bir saygıyla titrerler." (Enbiya 28) derken, kastettiği kimseler bunlardır. Aslında "Allah korkusu" adı verilen de budur.İlahi sevgiyi yitirmekten korkmak.

Allah'tan başkasını Allah'ı sever gibi sevmek, sevgiyi tutkuya dönüştürür. Sevgi özgür kılar, tutku tutuklar. Sevginin kaynağı Allah'tır.Allah'tan başkasını Allah'ı sever gibi sevmek, sevginin kaynağına ihanettir.Bu durum, sevenin sevdiği karşısında nesneleşmesi sonucunu doğurur.Bu ise, kişinin kendine zulümdür.Allah dışında bir şeyi Allah gibi sevmemiz onu asla Allah etmez fakat bizi ona kul eder.