Resmi Tarih her türlü ilerici hareketi Cumhuriyet Türkiye'sine atfetmek istiyor. Nedeni de belli: Cumhuriyeti bembeyaz göstermek için kontrastı arttırmak, yani Osmanlıyı mümkün olduğu kadar karanlık tutmak lazım. Ne yapacak? Toplumun böyle bir deneyimi olduğunu yadsıyacak, yani yalan söyleyecek. Kaybeden kim? Yine toplum. Çünkü kızların okumalarının gerekli olup olmadığı meselesi yüzelli yıldır gündemden kalkamadı gitti. Oysa bana öyle gelir ki, mesela Abdulhamit'in kız çocuklarının okumasını istediği biliniyor olsaydı, saçma sapan itirazlardan çoktan kurtulmuş olurduk. Yan faydaları da cabası."

'Namus' doğaüstü bir ahlak kuralı değil, toplumun somut çıkarlarının dayattığı bir davranış biçimi, bir iletişim yöntemidir. De ki, Tevfik Fikret'sin, dil bilmez Türk'ü kandırıp, Hugol'dan Han-ı Yağma'yı çeviriyorsun, ben yazdım yapıp, ünleniyorsun. Ya da de ki, Türkiye'nin biricik Şener Şen'isin. Savaş Dinçel'isin, 'Kırmızılı Kadın' denilen amerikan filmini alıyorsun, kare kare kopya ediyorsun, kostümcünün tasarımından, kuaförün modeline, ışıkçının ışığından, oyuncunun oyununa kadar çalıyorsun.Ortaya çıkan bu hoşluğu TRT yayınlıyor; seyirci memnun. Ertem Eğilmez'in tecimsel siciline bir artı daha. Kaybeden kim? Toplum. Çünkü, ne 'Han-ı Yağma' Türk edebiyatına bir katkı ne de 'Aşık Oldum' Türk sinemasına. Zaman ziyanı, kaynak ziyanı, en kötüsü fırsat maliyeti çok yüksek!" Günay'ın düşüncesini en çok etkileyen kavramlardan biriydi bu "fırsat maliyeti" kavramı. İktisat terimiydi, kazanımmış gibi duran bir sonucun, neyi kaybettirdiğini sorguladığından, 'başarı' olarak sunulan pek çok girişimin ardındaki tuzağı görmeye yarardı.

"Herkes kendi romanını yazar. İçinde, benimseyebileceğin bir şeye rastlarsan ne ala!" dedi Günay Rodoplu.

Günay Rodoplu'yu izlerken, doğaüstü birşeylere tanık olduğum duygusundan hiçbir zaman kurtulamadım. İsa'ya duydukları aşkal, onun acıları ile özdeşleşen rahibelerin avuçlarında çarmıha gerilen peygamberlerinin avuçlarındaki çivi delikleri gibi delikler açılabildiğini, kanlar boşandığını biliyordum. Bence buna benzer birşeydi Günay'ınki de. İstediği kadar koptuğunu söylesin, insanlarla öylesine özdeşleşiyordu ki, onlar adına kinlenen, utanan, sevinen, savaşan, acı çeken hep oydu.

'Malumat'ı, 'bilgi'den ayırırdır, Günay Rodoplu. 'Bilgi' esasa, öze dönük, hayatın bütünüyle çakışan, hayata asılan, hayatı açıklayan, yorumlayan, aydınlatan ışık; 'malumat' ise öğretilmiş, belleğe stok edilmiş, ama hayata eğreti duran kazanımlar bütünüydü. 'malumat' sahibi olmak erdem değildi. Tersine, amaçsız malumat, insanların zihni ve ahlaki masumiyetlerini kaybetmelerine neden olurdu. 'Malumatçı'lar asla kullanılmayan eşyalarla tıklım tıklım dolu bir odada, her an bir şeye çarpıp devirmek korkusuyla hareket edemeyen, iğdiş edilmiş istifçilerdi.

İstikbal de onların nazarında son derece dardır. İnkılapçılar '' biz adam olmayız '' iddiasındadırlar. Her gün '' devletimiz battı batacak'' telaşı içindedirler. Kalkınabilmemiz için astronomik bir zamana ihtiyaç olduğuna inanırlar, çünkü onların gözünde yüz yıllık felaketli bir tarihi olan bir millet ancak astronomik bir zamanda adam olabilir.

Kafka, Avrupa'nın Bunalım Çağı'nın ürünüdür. dediğini hayal ettim. İzleyecek diyaloğu da hayal tahmin edebiliyordum. "Nasıl yani?" "Basbayağı işte. Bunalım çağı. Malum, (bu malum, ayıp olmasın girizgahıydı, yoksa, nereden malumdu? Kime malumdu?) Yirminci yüzyılın başına gelindiğinde Batı Avrupalıların büyük çoğunluğu dünyada herşeyin yerli yerinde olduğu, ufak tefek aksaklıklar varsa, bunun da akılcılık ile bilimin yenilmez ittifakı sayesinde çözüleceği inancı içinde, rahat ve güvenliydiler. Ancak, bir elli yıl kadar sonra bu huzur yerini bunalıma benzer bir tedirginliğe bıraktı.Düşünce tarihçilerine göre, 1950'lerde yayınlanan üç roman, Orwell'in '1984'ü, Gheorghiu'nun '25 Saat'i -bildiğim kadarıyla, Türkçeye çevrilmedi, yerine saçma sapan bir filmini gördük Koestler'in 'Özlem Çağı' Batı dünyasının 'Bilim Çağı'nı geride bırakıp, bir tür dini intibah, yeniden doğuş çağına giriyor olmasının ilk kanıtlarıydı. Bu dinin, Luter ya da Aquinas zamanında olduğu gibi, kültüre egemen olması anlamında değildi ama kendi deyişleriyle, bilimin artık 'kutsal inek' olmaktan çıkması anlamındaydı. Bu bağlamda yirminci yüzyıl insanı geleceğine ilişkin, kendisinden önceki 'din çağı' ve 'bilim çağı' insanı gibi güvenli olmaktan çıkmıştı." "Nasıl güvenli?" "Senin dünya görüşüne, komünizme duyduğun gibi güven. Müslümanın şeriat düzenine duyduğu gibi güven. Geçen yüzyıl bu anlamda güvenli burjuvası gitti, onun yerine hayatı üzerindeki denetimini tamamen kaybetmiş olduğunu dehşetle farkeden insanalr geldi. Aynı şekilde, ülkeler ve uygarlıklar da siyasi ve ekonomik geleceklerine egemen olmaktan çıktılar. Bu durum özellikle Avrupa insanı için geçerlidir. ÇÜnkü Avrupalı kendisini "yaratıcılığın piri" bilip, yüzyıllar boyu dünya gündemini saptamıştır.. Oysa, bu yüzyılda iki süper gücün arasına sıkışıp kalmanın çaresizliğini yaşadı. Öte yandan, "Büyük Makine" dedikleri muazzamlar, yani devlet, siyasi parti, iş alemi, işçi sendikaları, atom bombası, bireyi her an ikame edilebilir bir hiçliğe indirgedi. Kafka, Huxley, Orwell, hatta Pink Floyd bu maazzamlar meselesini anlatırlar. Derler ki, bu yüzyılda insanların dünyası önceki yüzyılların 'güneş ışığının apaçık' dünyası değil, 'gece karanlığının'dünası yani 'Bunalım Çağı'dır. Önce doğaüstü, yani Hristiyanlık, sonra da burjuva yasalarını tepen Batı insanı, kendisini kabul gören bir değer sistemi olmadan yaşamaya yani bunalmaya, mahkum etmiştir. Bu durum bir taraftan da rejimlerin işlerini kolaylaştırır; işte Hitler, işte Franko gibi" "Ya sosyalizm?" "Hiç olmadı ki, canım. Sosyalizm İslamiyet kadar bile yaşayamadı!"

Özgürsün... Ama bil ki hiçbir özgürlük kayıtsız şartsız olmaz. Ve yine bil ki, mesuliyet özgürlüğün doğasında vardır. Özgürlük ile sınırsızlığı birbirine karıştırma. Özgürlük, insanın kendi haklarının sahibi olması demektir. Bunun ötesini aramak ise, başkasının hakkına göz dikmektir. Sakın sınırsızlık özlemi iradeni esir almasın. Çünkü ölçüsünü yitirene, nimet değil külfettir özgürlük.

Ahlak kaosu dediğin...? "Ahlak kaosu, Büyük Yalan!.. Şimdi, tabi Türkçe'de kelimelerin içi boşaldığı için 'ahlak'ı yeniden tanımlamak lazım. Örneğin sana 'Ayşe ahlaksız bir kadındır' desem, ilk akla gelen şey Ayşe'nin kocasını aldatttığı olurdu. Oysa ben 'Ayşe, ahlaksızdır çünkü muhasebeciliğin m'sinden anlamadığı halde, muhasebeci geçinir demek istiyor olabilirim hatta belki de onu diyorumdur. Aynı şekilde, falan profesör ahlaksızdır dediğim zaman, illa da, o adam yolsuzluk yapıyor demiyorum. Son on yıldır tek bir kitap okumadığı halde, hala ameliyat yapma cüretini kendisinde buluyor, tembelliğinin masada bıraktığı canlara kayıtsız kalabiliyor diyorum. Türkiye'de profesör olmak için iki yabancı dil bilmek gerekirken, bir dil olsun bilen profesör sayısı parmakla sayılacak kadar azdır diyorum. Bir bilimi ona doktorluk edebilecek kadar iyi bildiklerini iddia ettikleri gibi bir Büyük Yalanı paylaşırlar. (burada kelime oyunu yapıyordu Günay. Profesör kelimesinin 'iddia etmekten' türediğini, 'doktora yapmanın' bir bilimi revize ya da tedavi edecek seviyeye ulaşmak demek olduğunu hatırlatıyordu.) Bu yetersiz insanlar zamanla öyle bir şebeke, bir mafya oluştururlar ki iktisattaki kötü paranın iyi parayı kaçırması ilkesi gibi 'sahici' profesörlere hatta 'sahici' profesör olma yolundakilere geçit vermezler. Türkiye'de istisnasız her alanda yaşanan facia budur. Zabıta rüşvet almayanı barındırmaz; politika yalan söylemeyeni; piyasa sözüne sadık tüccarı. Bu kıyım böyle gider"

Bazen tüyler ürpertici bir Türkiye tablosu çiziveriyordu."Bir milyondan fazla yüksek okul öğrencimiz var, eğittiğimiz yalan; yüzlerce camimiz var, müslüman olduğumuz yalan, milyarlarca liralık matbaamız var, gazeteciliğimiz yalan; hükümetimiz var, iktidar olduğu yalan; Türkçe konuşuruz, birbirimizi anladığımız yalan; metrelik cetvelimiz var, yüz santim olduğu yalan; kilogram kullanırız, bin gramı doğru tartabildiğimiz yalan; dünyanın en eski uluslarındanız, tarihimiz yalan; NATO'nun en büyüğü ordumuz var, ülkemizi savunabileceğimiz yalan; Cumhuriyetiz, demokrat olduğumuz yalan; konukseverliğimiz ünlüdür, birbirimizi sevdiğimiz yalan...daha sayayım mı?" Ritüeller ülkesi olduğumuza katılıyordum. Hep "..."mış gibi, rencide olmuş gibi, bıcak kemiğe dayanmış gibi, isyan edermiş gibi, inanırmış gibi, hatta eğlenirmiş gibi yaptığımız doğruydu. Kim daha iyi ...miş gibi yaparsa o kazanıyordu.