[Mustafa Kemal kongreye asker üniforması ve fehri yaver-i şehriyari sırma kordonuyla gelince] Paşa! Evvelâ üniforma ve kordonunu sırtından çıkar, ondan sonra kürsüye gel! Ta ki millî kuvvet askerî tahakküm şekline girmesin. ... Yalnız bizim bir düşüncemiz vardır... O da bu milli hareketi askerî olmayan bir kuvvetle idare ederek başa çıkarmaktır. Tarih önümüzde çok canlı bir misaldir. Askerin yapacağı herhangi bir inkılab, ihtilal neticesi tasallut ve diktatörlükle hitam bulur... Asıl maksad, inkılabı halkın vücuda getirmesi, halkın başarmasıdır... Bizim gaye ve maksadımız bu işe asker parmağı karıştırmamak, kongrede verilecek mukarrerât üzerinde milli teşkilat ile halk kudret ve kuvvetinden vücûdu ile mevcudiyet-i milliye vücuda getirmektir.

İltifatlar içinde hakikate en yakın duranlar belki de aynı zamanda bir itiraf olanlarından ziyade, sır olarak verilenleridir.İkisi arasındaki fark açık: İtiraf,kamuya yönelik olabilir [Kalabalık bir banliyöde adamın biri yanındaki kızcağızı işaret ederek haykırıyor: "Hey millet,bu fıstığa aşığım!"].Sırlar öyle mi ya? Her şey, Dilara Dilemma ile aramızda kalsın isterdim.Dünya aramızda kalsın,tarih aramızda kalsın,kelimeler aramızda kalsın...

"Açık yakalar moda olabilir," dedi terzi ustası, ama biz askerler, modayla ilgilenmek durumunda değiliz. Bizim için moda yönetmeliktir. Yönetmelik de der ki: "Pelerinin yakası boynu sıkacak ve yedi santimetre boyunda olacak..."

Bir akbaba vardı, ayaklarımı gagalıyordu. Çizme ve çoraplarımı didik didik etmiş, sıra ayaklarıma gelmişti. Durup dinlenmeden gagalıyordu; arada bir havalanıp çevremde tedirgin dolanıyor, sonra yine çalışmasını sürdürüyordu. Derken bir Bay geçti karşıdan, bir vakit durumu izledi, sonra niçin akbabaya ses çıkarmadığımı sordu. "Ne yapabilirim ki!" dedim. "Geldi, haydi gagalamaya başladı; kuşkusuz ilkin kovmak istedim, hatta boğacak oldum kendisini; ancak böyle bir hayvanın gücüne diyecek yok. Baktım hemen suratıma atlayacak, ben de ayaklarımı gözden çıkarmayı uygun buldum; artık didik didik edilmelerine de bir şey kalmadı." - "Vallahi bilmem ki neden bunca işkenceye katlanıyorsunuz!" dedi Bay. "Bir kurşun akbabanın işini görür hemen." - "Ya?" diye sordum ben. "Peki bunu siz yapar mısınız?" - "Hayhay!" dedi Bay. "Yalnız eve kadar gideyim de silahımı alıp geleyim. Bir yarım saat daha bekleyebilir misiniz?" - "Bilmem," diye yanıtladım ben ve bir süre acıdan kaskatı kesildim, ardından dedim ki: "Ne olur, siz gene bir deneyin!" - "Peki, peki!" dedi Bay. "Bir koşu gider gelirim." Biz konuşurken, akbaba gözlerini bir Bay'a, bir bana çevirmiş, sessiz sakin bizi dinlemişti. Şimdi görüyordum ki, bütün söylenenleri anlamıştı; ansızın havalandı,hız almak için alabildiğine geriye kaykılıp usta bir mızrak atıcısı gibi gagasını ağzımdan içeri daldırdı, derinlere gömdü. Ben sırtüstü yıkılırken, onun tüm çukurları dolduran, tüm kıyılardan taşan kanımın içinde kurtuluşsuz boğulup gittiğini görerek rahatladım.

Çünkü açık havada, kargaşanın ortasında, henüz genç ve sağlıklı bir bedene sahipken, zafer borularının öttüğü anda ölmek güzel olabilir; ama bir hastane koğuşunda uzun uzun acı çektikten sonra ölmek daha kötüdür herhalde; evde, sevgi dolu inlemeler, hafif ışıklar ve ilaç şişeleri arasında ölmek daha melankoliktir. Ama bilinmeyen, yabancı bir diyarda, sıradan bir han odasında, yaşlı ve çirkinleşmiş bir biçimde, dünyada, arkada hiç kimsenin kalmadığını bilerek ölmek kadar zor hiç bir şey olamazdı.

Türkiye'ye yaptığım otobüs yolculuğu uzun oldu, neredeyse yirmidört saati buldu; yol üzerinde bu ülkeyi ve halkını görmek hayli ilginçti. Yolculuğun en büyük keyfi de buydu zaten: insanları kendi aşina dünyalarında yaşarken ve koşuştururken görmek ve duyumsamak. Otobüsteki Türkler, bana kendi âdetleri hakkında ön bilgiler verdiler. Sıcak, sevecen, alçak gönüllüydüler, güleç yüzlü ve Allah'ı düşünen insanlardı. Bir aile beni kendilerine hemencecik dost edindi ve otobüs, yol üzerinde bir yerde mola verdiğinde, yanımdaki yiyecekleri yememe izin vermeyip, bana kendi yemeklerinden ikram ettiler. Çocuklarına elimi öptürüp, bana 'Amca' diye hitap etmesini tembihledirler; bu iltifatın nedeni özel biri oluşum değil, yaşça büyük Müslüman biri olmamdı. Bu insanların inceliği beni derinden etkilemişti; davranışları öylesine fıtrî ve kalptendi ki, samimiyetin bundan ötesi düşünülemezdi. Bu hâle muhatap oluşum, kendimi inceden inceye gözden geçirmeme vesile oldu ve içimde kendi özel hâllerimi ıslah etme umutları uyandırdı.

Uyuduk...Rüyamda hep yıldızların arasında dolaştım.Onlarla konuşuyordum.Birinden diğerine atlıyor,Bilmediğim bir dilde çığlıklar atıyordum.Hafiftim,güzeldim ve şüphe yok ki bir gökyüzü ırmağıydım.Ama yeryüzüne dönüşüm fazla uzun sürmedi.Uyanınca kendimi yatağımda buldum ve hiç üzülmedim.Ya kendimi yatağımda bulamasaydım?

İçinden şiirsiz geçilemeyecek kadar derin gözleri vardı.

SEN YOKKEN Altında sohbetler kurduğumuz ağaçlar bana cevap vermedi seni görmeyince. Kaldırımlar bile sustu bana, seni bulamayınca yanımda. Gökyüzünde yıldıza sordum seni; o an, "git bul onu" deyip kaçıverdi gözden. sen olmayınca hiçbir şey olmuyor. Yüzüne bakmadım diye melekler yüzlerini bana göstermediler. Biliyorum sana sarılmıyorum diye rüzgar üşütüyor beni. hesap soruyor bana. Neden? Sana kalbimi açmadım diye çiçekler açmıyorlar. Bülbül bile küsmüş bana, sana sevgimi söylemedim diye. Hüznünü yaşıyor senin. Üstünde yürüdüğüm toprak dedi bana: "Ölürsen, sevdiğini söylemeden; ben bile kabul etmem seni..." Tabiat bile seni görmeyince yanımda düşman kesiliyor bana. Meğer her şeyler seni benden daha çok severmiş... Ben ne mi yapıyorum? Bense... Bense... Seni göstermiyorlar diye gözlerime bakmıyorum. Anlatamadılar diye küskünüm ellerime Sana koşamıyorlarsa ayaklarım, dargınım onlara yalnız yüreğimle barışığım Seni olduğundan daha çok sevdi diye. Niçin mi sana sevdiğimi söylemiyorum? Ne zaman seni sevdiğimi söyleyecek olsam, Allah şunu soruyor bana: "O'nu seven sen misin, ben miyim?" ..... O yüzden hep şunu söylüyorum sana ALLAH SENİ ÇOK AMA ÇOK SEVİYOR...

Bu kitabı açmadan önce ne yapıyordunuz,bunu sormayacağım.Belki evi yakmak istiyordunuz,belki uçağa atlayıp Afrika'ya gitmek ,belki de günlerce uyumak istiyordunuz...ama bunları istemek neye yarar?